Wiele osób, z którymi się zetknąłem przyznało mi, że zupełnie nie wie, czym zajmuje się radca prawny. Niektórzy po nazwie dochodzili do jakże mylnego wniosku, iż radca prawny jedynie radzi w kwestiach prawnych. Zdarzało mi się też słyszeć nawet głosy, że radca prawny to taki "trochę gorszy adwokat". Okazuje się, że większość społeczeństwa ma jedynie mgliste pojęcie na temat pracy radcy prawnego. Mało kto wie, czym jego praca różnie się przykładowo od pracy adwokata. Myślę zatem, że warto zamieścić tu kilka słów wyjaśnienia.
Zawód radcy prawnego jest stosunkowo nowy. Zalążki jego sięgają roku 1961, kiedy utworzono stanowisko radcy prawnego, do którego obowiązków należała obsługa prawna przedsiębiorstw państwowych. Listy radców prawnych prowadzone były przez okręgowe komisje arbitrażowe, rozstrzygające spory między tzw jednostkami gospodarki uspołecznionej. Cechą charakterystyczną pracy radcy prawnego było wówczas to, iż prowadził on obsługę prawną jedynie pozostając w zatrudnieniu, a więc nie był wolnym zawodem, tak jak dzisiaj. Rady prawni ograniczali swą pracę także do określonego zakresu spraw. Z biegiem lat charakter pracy i uprawnienia radcy prawnego zbliżały się jednak coraz bardziej do charakteru pracy adwokata. Zawód radcy wyodrębnił się w pełni w roku 1982, kiedy to radcy zyskali pełną niezależność oraz własny samorząd. Zakres spraw, którymi mogli zajmować się radcy prawni ulegał stałemu poszerzeniu.
Obecnie podział prawniczych zawodów na radców prawnych i adwokatów ma już uzasadnienie tylko i wyłącznie historyczne. Radcy prawni zajmują się wszelkim zakresem spraw. Występują między innymi przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi i organami administracji Mogą być obrońcami obwinionego w sprawach o wykroczenia. Nie mogą być jedynie obrońcami w sprawach karnych i karno-skarbowych. Jednak i to wyłączenie utraci moc z dniem 1.01.2015r. Wydaję się, że wówczas tylko niebieski kolor żabotu u togi, będzie odróżniał radców prawnych od adwokatów. Nic więc dziwnego, że snuje się coraz śmielsze plany połączenia samorządów adwokackiego i radcowskiego. Na chwilę obecną jedynym poważnym wyróżnikiem pracy radców prawnych jest to, iż (w przeciwieństwie do adwokatów) mogą oni świadczyć swe usługi także w ramach umowy o pracę. Mogą to też czynić w ramach własnej działalności, prowadzonej w formie kancelarii radcy prawnego.
Radca prawny, podobnie jak adwokat to typowy wolny zawód. Co to oznacza? Iż radca w wykonywaniu własnej profesji nie może ulegać żadnych naciskom. Jednym z gwarantów takiego stanu rzeczy jest zrzeszenie radców we własnym samorządzie zawodowym. Przez wiele osób jest on postrzegany jako korporacja w pejoratywnym znaczeniu tego słowa. Tymczasem to właśnie samorząd czyli Okręgowe Izby Radców Prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych czuwają, by usługi radców prawnych świadczone były na odpowiednim poziomie. Organizują egzaminy na trzyletnią aplikację radcowską, szkolenia i egzaminy w ramach aplikacji oraz egzamin zawodowy. Czuwają by przyszły radca prawny otrzymał solidną podbudowę teoretyczną i praktyczną, w postaci wykładów i praktyk w sądach i urzędach. W pilnują by radca prawny stale aktualizował i pogłębiał swą wiedzę. Ważnym aspektem działania samorządu jest wyznaczanie zasad etyki radcy prawnego oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem.
O tym wszystkim należy pamiętać, gdy chcemy się udać nie do radcy prawnego lub adwokata ale do doradcy prawnego. Doradca prawny to najczęściej osoba po studiach prawniczych, której wiedzy i doświadczenia nikt dodatkowo nie weryfikuje. Nie podlega ona żadnym zasadom etyki i nie musi mieć obowiązkowego ubezpieczenia OC (w przeciwieństwie do radców czy adwokatów). Pociągnięcie do odpowiedzialności doradcy prawnego, który nierzetelnie prowadził Państwa sprawę może być niemożliwe zarówno pod względem prawnym jak i finansowym. (brak odpowiedzialności dyscyplinarnej, możliwość niewypłacalności doradcy prawnego).
